Hoe verander je een maatschappelijk systeem? Transitiewetenschap biedt houvast.
Je hoort het steeds vaker: er is systeemverandering nodig. De huidige manier van produceren, werken, reizen en eten is niet meer vol te houden. Het moet radicaal anders. Maar hoe verander je een maatschappelijk systeem, zoals energievoorziening of mobiliteit, of een sector zoals de bouw of landbouw? Heb je daar eigenlijk wel invloed op? En hoe krijg je de boel in beweging? Vragen waar menig vernieuwer met een duurzame missie bij de overheid, het bedrijfsleven of non-gouvernementele organisatie (NGO) z’n hoofd over breekt.
De transitiewetenschap – een maatschappelijke verandertheorie die de laatste jaren een vlucht neemt – biedt houvast. Enerzijds door je te helpen uitzoomen en zo ‘het systeem’ en zijn ontwikkeling door de tijd heen te overzien en begrijpen. En anderzijds door praktische handvatten te bieden: wat kun jij op dit moment het beste doen (of laten) om te zorgen voor duurzame verandering?
Transitiedenken in de praktijk
In de praktijk zien we dat de transitiewetenschap, ook wel ‘transitiedenken’ genoemd, steeds meer weerklank vindt. In strategieën van bedrijven en overheden duiken begrippen als ‘transformatie’, ‘transitiepad’, of ‘systeemperspectief’ steeds vaker op. Wetenschappers die zich specialiseren in dit denken worden regelmatig door ambtenaren en managers uit het bedrijfsleven uitgenodigd om mee te kijken en advies te geven over het vormgeven van een visie voor de toekomst. En het blijft niet bij het ontwikkelen van vergezichten.
De transitiewetenschap houdt zich ook bezig met het sturen van transities: het proberen te beïnvloeden van de snelheid en richting van een transitie. Binnen de transitiewetenschap, en ook andere vakgebieden die daarop voortbouwen, zijn er verschillende perspectieven en modellen ontwikkeld voor transitiesturing. Waardevol voor vernieuwers die in de praktijk worstelen met de complexe duurzaamheidsopgave en op zoek zijn naar houvast.
In najaar 2020 publiceren we de paper ‘Hoe verander je een maatschappelijk systeem? Het ‘transitiedenken’ biedt vernieuwers houvast: van groot en complex naar verrassend concreet en praktisch’. Deze paper geeft uitleg over wat transitiedenken precies inhoudt en belicht vier verschillende invalshoeken van wetenschappers die zich elke dag bezighouden met de vraag: hoe beïnvloed je de richting en snelheid van maatschappelijke systeemverandering?
Meer informatie
Invalshoeken vanuit verschillende kennisinstellingen die aan bod komen in de paper zijn:
- Erasmus Universiteit Rotterdam / Dutch Research Institute for Transitions / Professor Derk Loorbach en anderen
- Wageningen University & Reseach / Public Administration and Policy Group / Professor Katrien Termeer en anderen
- Nyrenrode Business Universiteit / Center for Entrepreneurship, Governance and Stewardship / Professor André Nijhof en anderen. Meer info over duurzame markttransformatie vind je hier.
- Universiteit van Utrecht / Copernicus Institute of Sustainable Development / Professor Marko Hekkert en anderen
Recent ontwikkelde Het Groene Brein, in samenwerking met Nyenrode Business Universiteit, NewForesight en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, een korte uitlegvideo over Duurzame Markttransformatie:
Foto: Callum Shaw via Unsplash
